Độ tuổi ngừng phát triển chiều cao là bao nhiêu?

Sự phát triển tầm vóc của con người diễn ra liên tục từ khi còn là bào thai. Đến một độ tuổi nhất định, chiều cao sẽ ngừng lại hoàn toàn. Khi này, mỗi cá nhân có thể đạt được chiều cao chuẩn độ tuổi hoặc không. Vậy độ tuổi ngừng phát triển chiều cao là khi nào? Doctor Taller sẽ giải đáp chi tiết trong bài viết này.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao

Di truyền

Di truyền đóng vai trò chính trong việc xác định chiều cao của một cá nhân. Các nhà nghiên cứu cho biết, di truyền ảnh hưởng đến chiều cao thông qua quá trình tương tác phức tạp với nhiều gen khác nhau. Theo đó, không có "gen chiều cao" duy nhất mà có hơn 700 gen làm nên điều này. Nhiều gen trong số này có liên quan đến việc điều hòa trục yếu tố tăng trưởng 1 (GH-IGF1) giống hormone tăng trưởng, rất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường.

Theo nghiên cứu, có khoảng 700 gen trong cơ thể tác động đến chiều cao.

Hormone tăng trưởng (hGH) là một trong những gen có ảnh hưởng nhiều nhất đến chiều cao. Đột biến trong gen này có thể dẫn đến những tình trạng bất thường về tăng trưởng. Ví dụ, thiếu hGH gây chậm phát triển, bệnh lùn hoặc thừa hGH gây ra chứng khổng lồ.

Dinh dưỡng

Dinh dưỡng đóng một vai trò quan trọng trong sự tăng trưởng và phát triển tầm vóc của một người. Điều này là do cơ thể cần nhiều chất dinh dưỡng để xây dựng và duy trì xương, cơ và các mô khác. Việc thiếu các chất dinh dưỡng này có thể dẫn đến sự chậm trễ trong tăng trưởng và phát triển.

Protein là một trong những chất dinh dưỡng quan trọng nhất đối với sự phát triển thể chất, vì nó cung cấp các khối xây dựng cho cơ, xương và các mô khác. Nếu không tiêu thụ đủ dưỡng chất này, con người có thể gặp khó khăn trong việc phát triển. Tương tự, canxi và vitamin D cũng rất quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của khối lượng và mật độ khoáng xương. Nếu thiếu đi các các chất dinh dưỡng này, xương trở nên yếu, mỏng giòn, dễ gãy và tăng trưởng kém. 

Ngoài ra, sắt, kẽm và vitamin A cũng cần thiết đối với sự phát triển của chiều cao. Sắt cần thiết cho việc sản xuất huyết sắc tố mang oxy đến các mô của cơ thể. Kẽm rất quan trọng cho sự phân chia và tăng trưởng của tế bào, thiếu kẽm dẫn đến còi cọc. Vitamin A cần thiết cho sự phát triển của các mô và cơ quan khỏe mạnh, thiếu vitamin này có thể dẫn đến tăng trưởng kém và giảm chức năng miễn dịch.

Chất lượng tổng thể của chế độ ăn uống cũng là điều đáng chú ý. Chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến, đường và chất béo bão hòa, ít trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt có thể dẫn đến tăng trưởng và phát triển kém. Ngược lại, một chế độ ăn giàu thực phẩm toàn phần, đậm đặc chất dinh dưỡng có thể hỗ trợ sự tăng trưởng và phát triển tối ưu.

Chế độ dinh dưỡng cũng phản ánh khả năng tăng trưởng chiều cao của một người.

Vận động

Một trong những cách mà tập thể dục tác động đến chiều cao là thông qua ảnh hưởng của nó đối với sức khỏe của xương. Các bài tập chịu trọng lượng như chạy bộ hoặc nhảy dây có thể kích thích xương phát triển và tăng mật độ xương, từ đó góp phần kéo dài xương.

Một cách khác mà tập thể dục có thể tác động đến chiều cao là thông qua ảnh hưởng của nó đối với tư thế. Tư thế xấu có thể khiến một người trông thấp hơn so với thực tế. Ngược lại, thực hiện tư thế tốt có thể giúp chúng ta trông cao hơn. 

Đáng chú ý là khả năng tăng chiều cao từ việc vận động có giới hạn trong thời kỳ tăng trưởng và phát triển. Đối với người trưởng thành hoàn toàn, các lớp sụn đầu xương đã đóng lại, vận động không còn mang lại hiệu quả kể trên.

Xem thêm: Cách đo chỉ số BMI

Các giai đoạn phát triển chiều cao của cơ thể

Bào thai

Giai đoạn bào thai là thời gian quan trọng nhất đối với sự phát triển của con người. Bởi lẽ, đây là lúc nhiều cơ quan của cơ thể bắt đầu hình thành. Một trong những điểm đáng chú ý nhất trong giai đoạn này chính là sự phát triển của hệ thống xương.

Trong giai đoạn bào thai, hệ xương bắt đầu hình thành từ một cấu trúc gọi là trung mô. Cấu trúc này dần dần biến thành sụn, sau đó cốt hóa thành xương. Khi xương phát triển, chúng dài ra và dày lên, cuối cùng tạo thành khung cho cơ thể. Vào cuối giai đoạn bào thai, trẻ sơ sinh thường có thể đạt chiều dài khoảng 50 - 60cm.

Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng chiều cao của thai nhi trong giai đoạn bào thai bao gồm di truyền, sức khỏe của mẹ và chế độ dinh dưỡng.

• Di truyền ảnh hưởng đến chiều dài của xương và tốc độ tăng trưởng. 

• Bất kỳ tình trạng sức khỏe hoặc bệnh tật nào trong thời kỳ mang thai đều có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của thai nhi. 

• Dinh dưỡng hợp lý rất cần thiết cho sự phát triển của thai nhi, vì các chất dinh dưỡng như protein, canxi và vitamin D cần thiết cho sự phát triển của xương.

Sự thay đổi tầm vóc trong suốt giai đoạn bào thai.

Sơ sinh

Sự phát triển của hệ thống xương trong thời thơ ấu dựa trên sự biến đổi sụn thành xương. Quá trình này rất quan trọng vì nó giúp xương trở nên chắc khỏe và bền vững hơn. Ngoài ra, các cơ và dây chằng cũng phát triển nhằm hỗ trợ khả năng vận động cho xương. 

Trong năm đầu đời, trẻ sơ sinh thường phát triển nhanh chóng, với mức tăng chiều cao trung bình khoảng 25cm. Vào cuối năm đầu tiên, chiều dài trung bình của trẻ là khoảng 75 đến 80cm.

Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tăng trưởng chiều cao trong thời thơ ấu gồm di truyền, dinh dưỡng và hoạt động thể chất. 

• Di truyền xác định tiềm năng chiều cao của trẻ vì nó ảnh hưởng đến chiều dài và hình dạng của xương. 

• Lượng dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển cơ và xương khỏe mạnh. 

• Hoạt động thể chất thường xuyên thúc đẩy sự phát triển của xương và cơ, ảnh hưởng đến tiềm năng chiều cao của trẻ.

Dậy thì

Ở tuổi dậy thì, cơ thể trải qua những thay đổi đáng kể về tầm vóc. Hệ thống xương tăng trưởng và phát triển rất mạnh mẽ trong giai đoạn này. Từ khớp xương trở nên dài hơn, nặng hơn và chắc chắn hơn. Cho đến giai đoạn cuối của thời kỳ dậy thì, các mảng tăng trưởng sẽ bắt đầu đóng lại, báo hiệu cho sự kết thúc của quá trình tăng trưởng chiều cao.

Chiều cao trung bình con người đạt được trước khi dậy thì thường là 1m4 - 1m6. Khi quá trình dậy thì diễn ra, sẽ có một thời điểm được gọi là thời kỳ phát triển vượt bậc, diễn ra trong 2 năm. Mức tăng chiều cao khi này có thể đạt 20cm đối với nữ và 25cm đối với nam.

Nội tiết tố là yếu tố quan trọng nhất đối với sự phát triển chiều cao ở tuổi dậy thì. Tuyến yên tiết ra hormone tăng trưởng kích thích các sụn tạo ra mô xương mới. Đến khi dậy thì, lượng hGH được tiết ra sẽ tăng lên đáng kể dẫn đến sự phát triển vượt bậc.

Ngoài ra, các hormone sinh dục như estrogen và testosterone cũng đóng vai trò quan trọng đối với tầm vóc. Estrogen chịu trách nhiệm phát triển các đặc tính sinh dục thứ cấp ở nữ, trong khi testosterone chịu trách nhiệm phát triển các đặc điểm sinh dục thứ cấp ở nam. Chính những hormone này dẫn đến sự khác biệt về chiều cao giữa nam và nữ.

Độ tuổi ngừng phát triển chiều cao

Nam

Độ tuổi ngừng phát triển chiều cao của nam giới diễn ra khác nhau ở mỗi người. Hầu hết, tầm vóc sẽ ngừng thay đổi cho đến đầu tuổi 20. Mặc dù vậy, một số bạn nam vẫn có thể tăng chiều cao nhẹ cho đến tuổi 25. Ngoài di truyền, thời điểm bắt đầu dậy thì cũng góp phần ảnh hưởng đến độ tuổi ngừng tăng chiều cao của nam giới.

Nữ

Đối với phần lớn bạn nữ, quá trình phát triển chiều cao hầu như dừng lại ở tuổi 16 - 18. Một số bạn có thể tiếp tục tăng trưởng nhẹ đến 19 - 20 tuổi. Sự khác biệt giữa độ tuổi ngừng phát triển chiều cao của nam và nữ xuất phát từ độ tuổi dậy thì. Hầu hết nữ giới đều dậy thì trước năm giới đồng tuổi khoảng 2 năm. 

Hầu hết nam giới ngừng tăng chiều cao ở tuổi 20, nữ giới ngừng tăng khoảng 16 - 18 tuổi.

Các yếu tố bên ngoài tác động đến chiều cao

• Ngoài các yếu tố như di truyền, dinh dưỡng, vận động nêu trên, sự phát triển chiều cao của một người còn chịu tác động bởi nhiều yếu tố khác. 
• Môi trường ô nhiễm ô nhiễm có thể cản trở sự tăng trưởng thông qua chế độ dinh dưỡng, khả năng vận động. Bên cạnh đó, căng thẳng mãn tính cũng khiến việc sản xuất hormone tăng trưởng bị đình trệ, ảnh hưởng đến cả chiều cao lẫn sức khỏe tổng thể.
• Ngủ đủ giấc là điều cần thiết cho sức khỏe và sự phát triển tổng thể, và thiếu ngủ có thể có tác động tiêu cực đến sự tăng trưởng, đặc biệt là ở trẻ em và thanh thiếu niên. Thói quen ngủ không tốt và các rối loạn như ngưng thở khi ngủ cũng có thể ảnh hưởng đến chiều cao.
• Một số loại thuốc và điều kiện y tế cũng mang đến tác động lớn. Thói quen sử dụng lâu dài corticosteroid (dùng để điều trị các bệnh như hen suyễn và các bệnh tự miễn dịch) hay các tình trạng như rối loạn tuyến giáp, bệnh thận mãn tính và một số rối loạn di truyền đều sẽ khiến tầm vóc của một người bị kìm hãm.
• Những người bị chấn thương hoặc phẫu thuật xương khớp cũng có thể gặp những khó khăn để tăng trưởng chiều cao toàn diện.

Chiều cao là một yếu tố quan trọng thể hiện cho vẻ đẹp ngoại hình và lòng tự tôn. Mặc dù thời điểm ngừng cao của mỗi người có thể khác nhau, nhưng chung quy đều chậm dần và dừng hẳn ở tuổi 16 - 18 với nữ và 18 - 20 đối với nam. Bất kỳ cách tăng chiều cao nào từ sa khi trưởng thành đều không mang đến hiệu quả. Do đó, hãy nắm bắt cơ hội và cải thiện chiều cao ngay khi vẫn còn cơ hội.